Culture

Το μουσείο της Πέλλας βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του αρχαιολογικού χώρου, σε άμεση γειτνίαση με το σύγχρονο οικισμό της Πέλλας ανατολικά. Στο μουσείο, όπου καταλήγει ο επισκέπτης μετά την περιήγησή του στον αρχαιολογικό χώρο, μπορεί να ανασυνθέσει τα αρχαιολογικά στοιχεία που του παρείχαν τα μνημεία και να κατανοήσει τις ποικίλες πτυχές της καθημερινής, αλλά και της δημόσιας ζωής της μακεδονικής πρωτεύουσας.

Η Πέλλα στους αιώνες

Λίγα είναι τα τοπία που έχουν αλλάξει μορφή τόσο ριζικά από την κλασική αρχαιότητα, όσο αυτό γύρω από την αρχαία Πέλλα.

Η απέραντη σημερινή πεδιάδα που απλώνεται στα νότια της πόλης σχηματίστηκε κατά τις δύο τελευταίες χιλιετίες από τις προσχώσεις των τριών μεγάλων ποταμών που εκβάλλουν στην περιφέρειά της: του Αξιού στα ανατολικά της, του Λουδία στα δυτικά και του Αλιάκμονα, που τότε εξέβαλε στα νότια του Θερμαϊκού κόλπου. Δεν είναι γνωστή η προέλευση του ονόματος της πόλης, καθώς πέρα από αβάσιμες μυθολογικές παρετυμολογήσεις, μπορεί κανείς να το αποδώσει είτε από το επίθετο πελλός, δηλαδή σκουρόχρωμος (βλ. επίθετο πελιδνός), από το χρώμα του εδάφους των προσχώσεων, είτε από την αναφορά του Ησύχιου ότι στη μακεδονική διάλεκτο της ελληνικής καλούν πέλλας τους λίθους, επειδή κτίστηκε σε θέση με υπέδαφος βραχώδες, στους νότιους πρόποδες τριών λόφων.

http://www.pella-museum.gr/

Το ταφικό μνημείο του Λύσωνος και του Καλλικλέους είναι ένας από τους τέσσερις σημαντικούς μακεδονικούς τάφους των Λευκαδίων, που είχαν κατασκευασθεί κατά μήκος του αρχαίου δρόμου που ένωνε τη Μίεζα με την Πέλλα, την πρωτεύουσα του μακεδονικού βασιλείου. Σύμφωνα με την κεραμική που βρέθηκε κατά τις ανασκαφές και την προσωπογραφία των μελών που τάφηκαν εδώ, ο τάφος μπορεί να χρονολογηθεί από τα τέλη του 3ου έως τα μέσα του 2ου αιώνα π.Χ. Έχει τις μικρότερες διαστάσεις από όλους τους τάφους στην περιοχή του Κοπανού, αλλά ξεχωρίζει για το κατάγραφο εσωτερικό του, που διασώζει ονόματα πέντε γενεών της ίδιας οικογένειας. Πρόκειται για τον τάφο της οικογένειας του Αριστοφάνη, τα μέλη της οποίας αναγράφονται με κόκκινα γράμματα πάνω από ορθογώνιες θήκες, που ανοίγονται σε δύο επάλληλες σειρές στις τρεις πλευρές των τοίχων.

Ο τάφος αποτελείται από το στενό προθάλαμο και τον τετράγωνο νεκρικό θάλαμο με προσανατολισμό Β-Ν και είσοδο στη νότια πλευρά, η οποία έκλεινε με δίφυλλη πόρτα. Ο προθάλαμος έχει επίπεδη οροφή και στα τοιχώματά του είναι ζωγραφισμένα ένα περιρραντήριο και ένας βωμός, ενώ στο υπέρθυρο του ανοίγματος προς το θάλαμο υπάρχει γραπτή επιγραφή με τα ονόματτα των πρώτων ενταφιασμένων νεκρών: ''Λύσωνος και Καλλικλέους των Αριστοφάνους''. Ο νεκρικός θάλαμος διαθέτει είκοσι δύο θήκες σε δύο σειρές, οι δεκαεπτά από τις οποίες είχαν δεχθεί τις στάχτες και τα κτερίσματα από τις καύσεις των νεκρών. Οι ιωνικές παραστάδες, που αποδίδονται τρισδιάστατα με φωτοσκίαση πάνω στους τοίχους, δημιουργούν στο εσωτερικό του μνημείου την εντύπωση ενός πραγματικού περιστυλίου, στον υπαίθριο χώρο ενός κήπου. Μία συνεχόμενη φυτική γιρλάντα με κορδέλες και ρόδια στεφανώνει το ανώτερο μέρος του περιστυλίου, ενώ στα δύο τύμπανα των στενών πλευρών αποδίδονται ζωγραφικά τα όπλα, που συχνά συνοδεύουν ως κτερίσματα τους νεκρούς πολεμιστές: κράνη, ξίφη, καθώς και δύο διαφορετικού τύπου μακεδονικές ασπίδες. Η ζωντάνια των χρωμάτων και η πολύ καλή διατήρηση των τοιχογραφιών οφείλεται στο γεγονός ότι, από τότε που αποκαλύφθηκε το μνημείο, δεν αφαιρέθηκε ποτέ ο χωμάτινος τύμβος του, που του εξασφαλίζει σταθερές συνθήκες υγρασίας. Οι ομοιότητες μεταξύ της ζωγραφικής του συγκεκριμένου τάφου με το δεύτερο πομπηιανό στυλ αποτελούν σημαντικές ενδείξεις για τις επαφές και τις σχέσεις του ελληνιστικού κόσμου με τη ρεπουμπλικανική Ρώμη και, ίσως, η συγκεκριμένη τεχνοτροπία (''αρχιτεκτονικό ζωγραφικό στυλ'' κατά τη Stella Miller) να αποτέλεσε τις αρχές ή να έθεσε τις βάσεις για την ανάπτυξη του δεύτερου πομπηιανού στυλ.

Ο τάφος βρέθηκε τυχαία το 1942, ανασκάφηκε από τον Χαράλαμπο Μακαρόνα και δημοσιεύθηκε περιληπτικά από τον ανασκαφέα, ενώ η πλήρης μελέτη του έχει γίνει από την αρχαιολόγο Stella Miller. Σήμερα είναι προσιτός μόνο στους ειδικούς, προκειμένου να εξασφαλίζεται η σταθερή υγρασία, που έχει συμβάλει στην εξαίρετη διατήρηση του ζωγραφικού διακόσμου του. Για την καλύτερη προστασία του μνημείου το 1999 κατασκευάσθηκε μεταλλικό στέγαστρο.

⇠ Thessaloniki 108km ⇠ Polygyros 52km

Stagira is a Greek village situated at the foot of the Argirolofos hill. The village stands approximately 8km southwest of the ancient Stagira, the birthplace of Aristotle. The village’s former name was Sidirokafsia and dates back from the Byzantine Era. The area is mentioned already in the beginning of the 10th century AC, when the mines were in full operation. Later on, monasteries from Mount Athos took over their management. From the 15th century and through all the years of the Ottoman Occupation, the mining and elaboration of the minerals became more intense, mainly when the village was under the control of Madem Agas. In the 16th century a castle was built, of which there are still remainders to be seen. During mint century the village also had its own mint.
Sightseeing
• Aristotle’s park. The Theme park is located in a most beautiful area with a marvellous view towards the gulf of Ierissos and the whole peninsula of Athos. When the weather is good you can see some of the monasteries on Mount Athos using a telescope. It also includes a series of other instruments which when used properly will show the phenomena of nature. All of this is dedicated to the famous philosopher and his work called “the Natural”. The instruments include a prism, optical discs, sounding bars, a compass, sundial and pendulum – all illustrating important phenomena studied by the great philosopher. 
• The fortress complex, of which only three partly ruined towers exist today as well as the ruins of the public bath that Ishak Pasha constructed in the 15th century.
• The central temple dedicated to the “Birthday of the Virgin Mary”, built in 1814. Also interesting is the small chapel dedicated to the “Virgin Mary the Spilotissa” built in rock.
• The ruins of Sidirocaussia. Many ruins exist around the hill of St. Demetrios (the site of the bath).

✓ can’t miss this!
Walk in the evergreen paths and admire a panoramic view.

More about Ancient town Stagira

The birthplace of the philosopher Aristotle was a colony of Andros, founded in 655 B.C. The first name of the city was Orthagoria. Ally, initially of the Athenians and later of the Spartans, the city was occupied by Philippos in 349 B.C., after the destruction of Olynthos. Philippos, however, rebuilt the city in order to honour the great philosopher, tutor of Alexander the Great. When Aristotle died, his fellow-citizens transported his bones to Stagira and set up a monument. The excavations in the region began in 1990. The most impressive piece that was brought to light is the wall, at the top of the hill that was built in the classic years. The different ways of construction can be distinguished. The wall determines the western limits of the ancient city, surrounded by the sea. The powerful fortification supplemented round and square towers and ramparts that connected with heavy scales. At the top of the hill also appears the relic of the citadel. At the part behind, between the hills, is the well-maintained remainder from some beautiful, spacious public building, with a gallery and a monumental facade with pillars.
Aristotle (384 BC – 322 BC) was born in Stagira. He was a Greek philosopher and polymath, a student of Platon and teacher of Alexander the Great. He is one of the most important founding figures in Western philosophy. Aristotle’s writings were the first to create a comprehensive system of Western philosophy, encompassing morality and aesthetics, logic and science, politics and metaphysics. Aristotle was appointed as the head of the royal academy of Macedon. During that time he gave lessons not only to Alexander, but also to two other future kings: Ptolemy and Kassander.

More about Aristotle’s park

Aristotle’s park is located in Stagira. The Theme park includes a series of other instruments which when used properly will show the phenomena of nature such as: Solar, Lens, Pentaphone, Optical Discs, Pendulum, Water turbine, Inertia spheres, Parabolic reflectors and Telescopes. Aristotle’s Park is an excellent place to learn about activities and interactive games. When the weather is good, you are able to see some of the monasteries on Mouth Athos, using the telescopes.

Στη δυτική ακτή του Θερμαϊκού, 1 χλμ. νότια του Μακρυγιάλου, διατηρούνται τα ερείπια του κάστρου και της βυζαντινής επισκοπής Κίτρους.

Τα ερείπια αυτά, μαζί με τη δυτική πύλη του κάστρου (απέναντι από το ναό), τα θεμέλια πανδοχείου, λουτρού και μικρής μονόχωρης βασιλικής, αποκαλύφθηκαν την περίοδο 1983-1992 με τις ανασκαφές της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Θεσσαλονίκης. Αποτελούν τα μόνα ορατά σήμερα υπολείμματα της βυζαντινής Πύδνας, που τον 6°-7° αι. ονομάσθηκε Κίτρος και υπήρξε μέχρι τον 14° αι. η σημαντικότερη πόλη της μεσαιωνικής Πιερίας.

Μέσα στο κάστρο εντοπίσθηκαν τμήματα δύο παλαιοχριστιανικών βασιλικών του 4ου και 6°" αι., η τελευταία από τις οποίες πυρπολήθηκε κατά την άλωση του φρουρίου από τους Βούλγαρους, γεγονός που τοποθετείται μεταξύ των ετών 913-924. Στη θέση της ιδρύθηκε στο τέλος του 10ου αι. μια μεγαλόπρεπη βασιλική μεταβατικού τύπου με τρούλο και περίστωο, διαστάσεων 23,20X16,60μ., που ήταν κοσμημένη με ψηφιδωτά, τοιχογραφίες και αξιόλογα γλυπτά και υπήρξε ο επισκοπικός ναός του Κίτρους.

Το Κίτρος που υπήρξε έδρα κατεπανικίου (υποδιαίρεση διοικητικών τμημάτων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας) υπαγόμενου στο θέμα (διοικητικό τμήμα) Βεροίας, αναδείχθηκε τον 11° και 12° αι. σε κέντρο παραγωγής κεραμικής και σε δραστήριο εμπορικό λιμάνι, όπως έδειξε η ανασκαφή εργαστηρίου κεραμικής με φούρνο και πανδοχείου με λουτρό του 12ου αι. στην περιοχή του λιμανιού. Την ακμή του διέκοψε η άφιξη των Φράγκων το 1204, οι οποίοι σύμφωνα με τα ανασκαφικά στοιχεία πρέπει να κυρίευσαν το κάστρο ύστερα από πολιορκία και να πυρπόλησαν στη συνέχεια όλο τον οικισμό.

Εγκαταλείφθηκε λόγω των πειρατικών επιδρομών στο τέλος του 15ου αι., οπότε οι κάτοικοι του μετοίκισαν στον σημερινό οικισμό του Κίτρους.

⇠ Thessaloniki 40km, ⇢ Polygyros 23km

Reference to Galatista dates back to as early as the end of the 9th century AD, while later, after the Ottoman occupation in around 1500, the village became the property of Ishak Pasa. In the area below Galatista, near the church of Agia Paraskevi, the ancient settlement of Anthemous is thought to have been located. Anthemous was a city that ruled the surrounding region, which was known by the same name. Anthemous was granted by the Persians to Macedonia. King Amintas I then presented the city as a gift to Hippias the tyrant, son of Peisistratos, who refused the offer. The art of icon painting flourished in Galatista during the 19th century. Today, Galatista is a picturesque village with narrow alleys, old houses, and beautiful churches.
Sightseeing
• The churches inside the village. Galatista has the greatest number of churches out of all the villages in Halkidiki (St George - 1813, Panagia - 1835, St Demetrios - 1830, St. John Prodromos -1835, St Paraskevi - 1835, St. Nicholas -1842).
• The tower and the 2 watermills in front of the tower, built in the 14th century.

✓ can’t miss this!
10km east of Galatista, following the national road Polygyros-Thessaloniki, is the magnificent monastery of “Anastasia Farmakolytria”, founded in 888 AD by the Empress Theophano (wife of Leon VI the Wise).

More about Monastery of Agia Anastasia Farmakolytria (Mountain Halkidiki)
The monastery of Agia Anastasia Farmakolytria (St Anastasia the Curer) stands near Vassilika of Thessaloniki, at the foot of Adrianos, one of Mount Hortiatis’s summits. It was built in 1522 by St Theonas, who later became metropolitan bishop of Thessaloniki. During the Turkish domination, the monastery owned many acres of land but it was destroyed and was rebuilt from scratch in 1830. Today, it belongs to the Ecumenical Patriarchate of Constantinople and honors St Anastasia on the 22nd of December.

 T + 30 23960 22440

Στους πρόποδες του Ολύμπου και μόλις 5 χλμ. από τις πιερικές ακτές βρίσκεται το αρχαίο Δίον, η ιερή πόλη των Μακεδόνων σε μια περιοχή κατάφυτη, που κατακλύζεται από νερά. Από τα ανασκαφικά ευρήματα προκύπτει ότι το Δίον καλύπτει μια χωρίς διακοπή ζωή 1000 χρόνων, από τον 5ο αι. π.Χ. μέχρι τον 5ο αι. μ.Χ.

Αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς μας πληροφορούν ότι στο Δίον μαζεύονταν οι Μακεδόνες, για να τιμήσουν σε τακτά διαστήματα με θυσίες και αναθήματα τους Ολύμπιους θεούς. Εδώ ο βασιλιάς Αρχέλαος στα τέλη του 5ου αι. π.Χ. οργάνωσε αθλητικούς και σκηνικούς αγώνες, ενώ ο Φίλιππος γιόρτασε στο Δίον ένδοξες νίκες και ο Αλέξανδρος, ξεκινώντας για τη μεγάλη εκστρατεία, θυσίασε στον Ολύμπιο Δία. Στο ιερό του Διός Ολυμπίου στήθηκε το περίφημο χάλκινο σύνταγμα του Λυσίππου που παρίστανε τους 25 ιππείς που έπεσαν στη μάχη του Γρανικού.

Στα χρόνια του Φιλίππου του Ε΄μετά από μία καταστρεπτική εισβολή, οι Αιτωλοί ισοπέδωσαν την πόλη. Στη μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ. ο θάνατος του τελευταίου βασιλιά της Μακεδονίας Περσέα σήμανε την κατάλυση του μακεδονικού βασιλείου. Το Δίον γίνεται ρωμαϊκή αποικία στα χρόνια του Αυγούστου. Η δεύτερη ακμή της πόλης σημειώνεται στα ρωμαϊκά χρόνια, στο 2ο και 3ο αι. μ.Χ., όταν το Δίον ζει μια ελληνική αναγέννηση.

Ο επίλογος γράφεται για το Δίον τον 5ο αι. μ.Χ., όταν καταστρεπτικοί σεισμοί, πλημμύρες και άλλες θεομηνίες σημαίνουν το τέλος της πόλης. Οι κάτοικοί της την εγκαταλείπουν φοβισμένοι και ανεβαίνουν στα χαμηλά υψώματα του Ολύμπου ζητώντας ασφάλεια.

Η ιερή πόλη των Μακεδόνων σωριάζεται σε ερείπια που καλύπτονται κάτω από το χώμα της Μακεδονικής γης.